Ο δαίμων της πορνείας

Ο Τζουάν Βισκούντης είχε γράψει την αλήθεια.
Πώς πλέρωσε μαυλίστρες ο κούντη Τερουχάς
πώς βρέθηκαν αντάμα αυτός κι η ρήγαινα
πώς άρχισε το πράμα, πώς ξετέλειωσε,
όλα της Λευκωσίας τα κοπέλια
το διαλαλούσαν στα στενά και στις πλατείες.
Πως ήταν η γραφή σωστή που έστειλε στη Φραγκιά στο ρήγα
το ξέραν οι συβουλατόροι.
Όμως τώρα
συνάχτηκαν και συντυχαίναν για να συβουλέψουν
την Κορόνα της Κύπρου και των Ιεροσολύμων·
τώρα ήταν διαταμένοι για να κρίνουν
τη ρήγαινα Λινόρα που κρατούσε
απ’ τη μεγάλη τη γενιά των Καταλάνων·
κι είναι ανελέημονες οι Καταλάνοι
κι αν τύχαινε κι ο ρήγας εκδικιούνταν
τίποτε δε θα το ’χαν ν’ αρματώσουν και να ’ρθούνε
και να τους ξολοθρέψουν αυτούς και το βιο τους.
Είχαν ευθύνες, τρομερές ευθύνες·
από τη γνώμη τους κρέμουνταν το ρηγάτο.

Πως ο Βισκούντης ήταν τίμιος και πιστός
βέβαια το ξέραν· όμως βιάστηκε,
φέρθηκε αστόχαστα άμοιαστα άτσαλα.
Ήταν αψύς ο ρήγας, πώς δεν το λογάριασε;
και μπρούμουτα στον πόθο της Λινόρας.
Πάντα μαζί του στα ταξίδια το πουκάμισό της
και το ’παιρνε στην αγκαλιά του σαν κοιμούνταν·
και πήγε να του γράψει ο αθεόφοβος
πως βρήκαν με την άρνα του το κριάρι·
γράφουνται τέτοια λόγια σ’ έναν άρχοντα;
Ήταν μωρός. Τουλάχιστο ας θυμούνταν
πως έσφαλε κι ο ρήγας· έκανε το λιγωμένο
μά ειχε στο πισωπόρτι και δυο καύχες. *
Αναστατώθη το νησί σαν η Λινόρα
πρόσταξε και της έφεραν τη μια, τη γκαστρωμένη
κι άλεθαν με το χερομύλι πάνω στην κοιλιά της
πινάκι το πινάκι το σιτάρι.
Και το χειρότερο —δεν το χωράει ο νους—
αφού το ξέρει ο κόσμος όλος πως ο ρήγας
γεννήθηκε στο ζώδιο του Αιγόκερω,
πήρε στα χέρια του ο ταλαίπωρος καλάμι
τη νύχτα που ήταν στον Αιγόκερω η σελήνη
να γράψει τί; για κέρατα και κριάρια!
Ο φρόνιμος τη μοίρα δεν τηνε ξαγριεύει.
Όχι· δεν είμαστε ταγμένοι για να πούμε
πού ειναι το δίκιο. Το δικό μας χρέος
είναι να βρούμε το μικρότερο κακό.
Κάλλιο ένας να πεθάνει από το ριζικό του
παρά σε κίντυνο να μπούμε εμείς και το ρηγάτο.

Έτσι συβουλευόντουσαν όλη τη μέρα
και κατά το βασίλεμα πήγαν στο ρήγα
προσκύνησαν και τού ειπαν πως ο Τζουάν Βισκούντης
είναι ένας διαστρεμμένος ψεματάρης.
Κι ο Τζουάν Βισκούντης πέθανε απ’ την πείνα σε μια γούφα.
Μα στην ψυχή του ρήγα ο σπόρος της ντροπής του
άπλωνε τα πλοκάμια του και τον εκίνα
τό ’παθε να το πράξει και στους άλλους.
Κερά δεν έμεινε που να μη βουληθεί να την πορνέψει·
τις ντρόπιασε όλες. Φόβος κι έχτρα ζευγαρώναν
και γέμιζαν τη χώρα φόβο κι έχτρα.

Έτσι, με το «μικρότερο κακό», βάδιζε η μοίρα
ώς την αυγή τ’ Άγι’ Αντωνιού, μέρα Τετάρτη
πού ηρθαν οι καβαλάρηδες και τον εσύραν
από της καύχας * του την αγκαλιά και τον εσφάξαν.
«Και τἄπισα παρά ούλους * ο τουρκοπουλιέρης
ήβρεν τον τυλιμένον το αίμαν» λέει ο χρονογράφος
«κι έβγαλεν την μαχαίραν του και κόβγει
τα λυμπά του με τον αυλόν και τού ειπε:
Για τούτα έδωκες θάνατον!».
Αυτό το τέλος
όρισε για το ρήγα Πιερ ο δαίμων της πορνείας.

Γιώργος Σεφέρης (1900-1971)

Блудный бес

Жуан Висконти написал всю правду.
Как сводней подкупил граф Терухас,
как повстречались он и королева,
как дело началось и как свершилось, —
о том все подмастерья Никосии
судачили на площадях и в переулках.
Что он письмо правдивое послал
в Европу королю —
советники то знали.
Но сейчас
сошлись они и думают, какой подать совет
Короне Кипра и Ерусалима.
Им ныне повелел король судить
Линору, королеву и супругу:
Она родня владыкам каталонским,
а каталонцы жалости не знают.
Коль жажду мести утолит король,
Они тотчас придут во всеоружье
и ни самих их, ни добра не пощадят.
Ответственность тягчайшая на них:
от мненья их зависит королевство.

Что честен был и верен был Висконти,
они, конечно, знали; но беда, что он поторопился,
и опрометчиво и дерзко поступил.
Как не учел он, что король ужасно вспыльчив
и до безумья увлечен Линорой!
Он, уезжая, брал с собой ее рубашку
И засыпал, держа ее в объятьях.
И написать осмелился безбожник,
Что-де нашли с его овечкою барана.
Да пишутся ли королям такие речи?!
Он был дурак. Попомнил бы, по крайней мере,
что и король грешил. Томился по Линоре,
но в дальней комнате держал же двух любовниц.
Весь Кипр кипел, когда Линора приказала
доставить к ней ту, что была брюхата,
и, жернов положив ей на живот, молоть
зерно за мерой меру.
И худшее — что не вмещает ум, —
когда известно даже малым детям:
король рожден под знаком Козерога —
тот дуралей берется за перо,
когда Луна стояла в Козероге,
и пишет — о рогах и о баранах!
О нет, разумные судьбу не искушают.
Наряжены мы не о том судить,
где справедливость. Долг иной лежит на нас —
определить, где меньшее из зол.
И лучше пусть, коль суждено, один погибнет,
Чем под удар поставить нас и королевство.

Так совещалися они весь день
и на закате к королю пошли
и, поклонясь ему, сказали, что Жуан Висконти
обманщик есть и развращенный лжец.

Жуан Висконти в камере подземной умер
голодной смертью.
Но в сердце короля пустило корни семя
его позора, и его влекло,
что сам он испытал, то причинить и прочим.
И не осталось госпожи, которой он не пожелал бы обесчестить —
и обесчестил. Сопрягались ненависть и страх
и наполняли страхом и враждою землю.

Так, с «наименьшим злом», ступала Участь
вплоть до Антониева дня, до той среды, когда с рассветом
явились рыцари и, вырвав
из рук любовницы, зарезали его.
«Последним подошел начальник стражи
и короля нашел окровавленным, — говорит хронист, —
и вынул меч, и отрубил ему
мужские части, молвив:
“За это заплатил ты жизнью!”»
Таковой конец
Для Пьера короля назначил блудный бес.

Йоргос Сеферис
Перевод И. Ковалевой